Κεντρική σελίδα Ανατροφοδότηση

Ψυχολογία και Ψυχολόγοι

Βρίσκεστε στην "Ψυχολογία online", έναν ιστοχώρο για την ψυχολογία και θέματα ψυχικής υγείας


 

Κοινές ερωτήσεις για την ψυχολογία και το επάγγελμα του ψυχολόγου

Τι είναι η ψυχολογία;

Η ψυχολογία είναι ο επιστημονικός κλάδος που ασχολείται με τη μελέτη των ψυχικών φαινομένων και λειτουργιών του ανθρώπου, ή αλλιώς, με την έρευνα της συμπεριφοράς του ανθρώπου. (Βέβαια, θα πρέπει να αναφερθεί ότι κάποιοι ψυχολόγοι ασχολούνται με τη συμπεριφορά και άλλων εμβίων όντων, όπως των δελφινιών, των σκύλων, των χιμπαντζήδων, κτλ.)

Η ψυχολογία αποτελεί διαφορετική επιστήμη από την ιατρική (ή την ειδικότητά της τής ψυχιατρικής) ή τη φιλοσοφία, και οι σπουδές για να γίνει κανείς ψυχολόγος πραγματοποιούνται σε ειδικευμένα πανεπιστημιακά τμήματα. [επιστροφή στην αρχή]

Τι κάνει ένας ψυχολόγος;

Σύμφωνα με το άρθρο 1 του νόμου 991/79 (Φ.Ε.Κ./τ.Α΄/20-12-1979), που διέπει τα του επαγγέλματος της ψυχολογίας στη χώρα μας, «Ο ψυχολόγος στην άσκηση του επαγγέλματός του ερευνά και αξιολογεί την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του ανθρώπου και εργάζεται με τις καθιερωμένες αρχές και μεθόδους τής Επιστήμης τής Ψυχολογίας για την αξιοποίηση και βελτίωσή τους.» 

Ακόμη, σύμφωνα με τον Κώδικα-Ορισμό του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, που εδρεύει στη Γενεύη της Ελβετίας, για τον ψυχολόγο ορίζεται το εξής θεσμικό πλαίσιο επαγγελματικών δραστηριοτήτων:

  • «Ο ψυχολόγος στην άσκηση του επαγγέλματός του μελετά την συμπεριφορά τού ανθρώπου και τις ψυχικές - νοητικές λειτουργίες τού ανθρώπινου οργανισμού και ερευνά ή συνιστά θεραπεία για ψυχολογικά προβλήματα στην περιοχή τής Υγείας, της Παιδείας και της Παραγωγής.
  • Μελετά και εκτελεί πειράματα και παρατηρήσεις σε ανθρώπους και ζώα για να μετρήσει ψυχικά, νοητικά και βιολογικά χαρακτηριστικά.
  • Αναλύει την επιρροή τής κληρονομικότητας, του περιβάλλοντος και άλλων παραγόντων στην σκέψη και στην συμπεριφορά τών ατόμων.
  • Αναλαμβάνει την πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία συναισθηματικών διαταραχών και διαταραχών στην ανάπτυξη της προσωπικότητας, καθώς και ελλείψεων προσαρμογής στο κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον.
  • Συνθέτει και εκτελεί δοκιμασίες (tests) για να μετρήσει την νοημοσύνη, τις ικανότητες, τις στάσεις και άλλα χαρακτηριστικά τού ανθρώπου, ερμηνεύει τα δεδομένα που προκύπτουν και δίδει τις κατάλληλες συστάσεις, εάν απαιτείται.
  • Μπορεί να εξειδικευθεί σε επί μέρους εφαρμογή τής Ψυχολογίας, όπως διάγνωση και θεραπεία ψυχικών διαταραχών, ψυχολογικών προβλημάτων που εμφανίζονται κατά την εκπαίδευση ή την κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών ή σε ψυχολογικά προβλήματα στην επαγγελματική ζωή, όπως ό,τι έχει σχέση με την Επιλογή Προσωπικού, την Επαγγελματική Εκπαίδευση και τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό των εργαζομένων».

Ο ψυχολόγος δεν είναι ιατρός ή ψυχίατρος, δεν χορηγεί φάρμακα (αν και πρόσφατα στις Η.Π.Α. ξεκίνησε η αδειοδότηση προςψυχολόγους για τη συνταγογράφηση φαρμάκων), αλλά προσπαθεί, με βάση την επιστημονική γνώση που διαθέτει, και τη σχετική του εκπαίδευση, να αξιολογήσει τη συμπεριφορά του πελάτη του, και να τον βοηθήσει να εντοπίσει και να επιλύσει τα προβλήματά του. Μερικές φορές, εάν ο ψυχολόγος κρίνει απαραίτητη την αξιολόγηση για κάποιου είδους φαρμακευτική παρέμβαση, ενδέχεται να παραπέμψει τον πελάτη του σε κάποιο ψυχίατρο. Η ανάγκη για τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής δεν έχει να κάνει με τη βαρύτητα του προβλήματος, όπως θεωρούν πολλοί (ακόμη και επαγγελματίες του χώρου) αλλά με το είδος του.

Για να θέσουμε ένα παράδειγμα: Στην κατάθλιψη, που αποτελεί ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλοί άνθρωποι, η θεραπεία εκλογής, δηλαδή η πιο ενδεδειγμένη θεραπεία, μπορεί να συνίσταται σε ένα συνδυασμό ψυχοθεραπείας και αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, αν και συνήθως είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης, δεν επιλύουν τα πιθανά προβλήματα που την προκαλούν. Εκεί είναι που απαιτείται η βοήθεια ενός ψυχολόγου.

Για να μην ξεχνάμε και άλλους πολύ σημαντικούς επαγγελματίες, θα προσθέταμε ότι, όταν απαιτείται κοινωνική παρέμβαση, ίσως χρειαστεί η βοήθεια ενός κοινωνικού λειτουργού, κ.ο.κ. Δηλαδή, η αντιμετώπιση κάθε ανθρώπου είναι μοναδική και απαιτεί πολλές φορές τη συνδρομή πολλών διαφορετικών ειδικών. [επιστροφή στην αρχή]

Ποιοι είναι ψυχολόγοι στην Ελλάδα;

Καταρχάς, θα πρέπει να αναφερθεί ότι στη χώρα μας δυστυχώς υπάρχει πλημμελής έλεγχος, σχετικά με το ποιοι κατέχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου. Είναι απολύτως θεμιτό και δεοντολογικό να ζητά ο πελάτης, εάν το επιθυμεί ή διατηρεί αμφιβολίες, από τον ψυχολόγο την άδεια ασκήσεως επαγγέλματός του (την οποία ούτως ή άλλως καλό θα είναι να έχει αναρτημένη σε εμφανές σημείο του χώρου όπου εργάζεται, δημόσιου ή ιδιωτικού) ή/και λεπτομέρειες για τα ακαδημαϊκά του προσόντα, πριν την έναρξη της θεραπείας.

Όπως αναφέρεται στο άρθρο 1, εδάφιο 1, του νόμου 991/79, "Η άσκηση του επαγγέλματος του Ψυχολόγου επιτρέπεται μόνον στον κάτοχο της ειδικής αδείας γι' αυτό, που χορηγείται σύμφωνα με τις διατάξεις αυτού του νόμου."

Ο ίδιος νόμος οριοθετεί το επάγγελμα και προβλέπει και τις σχετικές κυρώσεις:

Άρθρο 1, εδάφιο 4: "Κανείς δεν μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο του Ψυχολόγου, σε επαγγελματικές ή επιστημονικές δραστηριότητες, αν δεν είναι κάτοχος της αδείας για την άσκηση επαγγέλματος του Ψυχολόγου όπως ορίζεται από τον νόμο αυτό." Κι ακόμη στο άρθρο 12, "Οποιοσδήποτε ασκεί το επάγγελμα τον Ψυχολόγου και με οποιονδήποτε τρόπο, ή χρησιμοποιεί τον τίτλο του Ψυχολόγου σε επαγγελματικές ή επιστημονικές δραστηριότητες, χωρίς την άδεια των διατάξεων αυτού του νόμου, τιμωρείται όπως ορίζει το άρθρο 458 του Ποινικού Κώδικα εκτός αν τιμωρείται βαρύτερα, από άλλη διάταξη." [επιστροφή στην αρχή]

Πώς γίνεται κανείς ψυχολόγος;

Όπως ορίζεται στο νόμο 991/79 (Φ.Ε.Κ./τ.Α΄/20-12-1979), απαιτούνται τετραετείς σπουδές πανεπιστημιακού επιπέδου, προκειμένου κανείς να αποκτήσει την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου, στην Ελλάδα. Οι σπουδές αυτές μπορούν να πραγματοποιηθούν είτε σε Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της ημεδαπής, είτε της αλλοδαπής. Δείτε πιο κάτω ένα κατάλογο των τμημάτων των Ελληνικών Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων που προσφέρουν σπουδές ψυχολογίας:

Για όσους/ες ενδιαφέρονται να σπουδάσουν στην αλλοδαπή, θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:

Χιλιάδες πανεπιστήμια, στις περισσότερες χώρες του κόσμου, προσφέρουν σπουδές ψυχολογίας. Ωστόσο, θα πρέπει πριν από κάθε σχετική ενέργεια ο ενδιαφερόμενος να απευθυνθεί στο Διαπανεπιστημιακό Κέντρο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών της Αλλοδαπής (ΔΙ.Κ.Α.Τ.Σ.Α.).

Τα στοιχεία επικοινωνίας είναι: Λεωφόρος Μεσογείων 223, 115 25  ΑΘΗΝΑ, τηλέφωνα: 2106756362, 2106756368, 2106756464, 2106756494, τηλεομοιοτυπωτής: 2106756709, E-mail: dikatsa@otenet.gr

Από εκεί θα πρέπει να ζητήσει κατάλογο Ομοταγών Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της Αλλοδαπής και επιπλέον να ζητήσει να τον πληροφορήσουν εγγράφως για το περιεχόμενο του προγράμματος των διαφόρων τμημάτων Ψυχολογίας, που ενδιαφέρεται να σπουδάσει και ποια είναι η αντιστοιχία τους με τα προγράμματα των τμημάτων Ψυχολογίας των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας. Με τη διαδικασία αυτή μπορεί να είναι σίγουρος/η για τη μελλοντική αναγνώριση των σπουδών του στην Ελλάδα και για την ποιότητα του προγράμματος σπουδών ψυχολογίας του πανεπιστημίου του εξωτερικού, στο οποίο σκοπεύει να φοιτήσει. [επιστροφή στην αρχή]

Πού μπορεί να εργαστεί ο ψυχολόγος;

Ο ψυχολόγος μπορεί να εργαστεί είτε ως ελεύθερος επαγγελματίας με ιδιωτικό γραφείο είτε σε συνεργασία με κάποιο φορέα, όπου αναπτύσσονται κλινικές-επαγγελματικές, διδακτικές και ερευνητικές δραστηριότητες. Λ.χ.
  • Εταιρείες επιλογής προσωπικού,
  • διαφημιστικές εταιρείες,
  • εταιρείες που χρειάζονται τις υπηρεσίες ψυχολόγων για το προσωπικό τους (οργανωτικών ή βιομηχανικών ψυχολόγων, όπως λέγονται), κτλ.

Ακόμη, οι ψυχολόγοι εργάζονται στο δημόσιο τομέα. Ενδεικτικά αναφέρονται ορισμένοι χώροι:

  • Νοσοκομεία,
  • φυλακές,
  • στρατός και αστυνομία,
  • εκπαίδευση,
  • φορείς κατά της ουσιοεξάρτησης,

και γενικά κάθε χώρος όπου διαμορφώνεται και εκφράζεται η ανθρώπινη δραστηριότητα. [επιστροφή στην αρχή]

Υπάρχουν ειδικότητες ψυχολόγων (παιδοψυχολόγοι, κλινικοί, κτλ.);

Δυστυχώς, στη χώρα μας δεν προβλέπονται ειδικότητες ψυχολόγων, σύμφωνα με το νόμο. Αν και αυτό αντιβαίνει τη σύγχρονη επαγγελματική και επιστημονική πραγματικότητα και απαιτήσεις εν γένει της εποχής, είναι από την άλλη ανήθικο, αντιδεοντολογικό και μάλλον παράνομο να ισχυρίζεται ο κάθε ένας, ότι είναι "παιδοψυχολόγος", "κλινικός", κτλ. Αν και οι σπουδές του μπορεί να του επιτρέπουν να λάβει ειδικότητα σε μία ξένη χώρα, στην Ελλάδα αυτό δεν συμβαίνει. Ίσως το πιο τίμιο που μπορεί να γίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι να αναφέρει ο ψυχολόγος στους ενδιαφερόμενους πελάτες ή στη διαφήμισή του τις σχετικές του σπουδές και εμπειρία του, και να αφήσει τους ίδιους να αποφασίσουν εάν χρήζουν των επιπλέον προσόντων του.

Το θέμα συζητείται πάντως, και η ελπίδα όλων είναι κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον να προβλεφθούν ειδικότητες. [επιστροφή στην αρχή]

 



Κεντρική σελίδα ]


Αποστείλατε αλληλογραφία στο argyb@hotmail.com με ερωτήσεις ή σχόλια για αυτό τον ιστοχώρο.
Πνευματικά δικαιώματα: Α. Μπίρης, ψυχολόγος
Τελευταία τροποποίηση: 05-09-04